2  

          VEEL EERDER

     8   Ze scharrelt wadend rond -het kind hangt aan haar haren-
          En zoekt naar voedsel in een jong-tertiair moeras
          Ze is nerveus, want onbekend met de gevaren
          Maar haar ontluikend brein kan dat nog niet verklaren
          Ze heeft een vaag benul van hoe het vroeger was
          Een pijnscheut door haar lijf - ze kreunt, trekt een grimas
          Ze is al dertig en dus raakt ze flink op jaren
          Daarbij: ze lijdt aan rheuma en aan ischias

     8   De groep waarin ze leeft, trekt nu al jaren voort
          Al sinds ze van hun schiereiland zijn weggegaan
          Op zoek naar voedsel en een veilig toevluchtsoord
          Meer dan de helft is al verhongerd of vermoord
          Veel stammen trokken weg, haar stam er achteraan
          Over de landbrug die al eerder was ontstaan
          En die het leven op hun eiland had verstoord
          Ze rilt en produceert vroegmenselijk een traan

     4   Ze is Australopithicus, een hominide
          Én afarensis, naar één van haar leefgebieden
          Dat anno nu aan Ethiopië behoort
          En waar fossielen haar aanwezigheid verriedden

     1  

     9   Het wijfje -Lucy heet ze- scharrelt door het riet
          Haar lijf is kaal, toch is ze zeker een primaat
          Die kaalheid, en haar relatieve lichaamszwakte
          Daar is ze goedbeschouwd bepaald niet bij gebaat
          Op deze droge, hete Afrikaanse vlakte
          De hominiden zijn geen heersers der natuur
          Maar veeleer evolutionaire artefacten
          Toch ligt voor deze wezens op de lange duur
          Een ongeëvenaarde toekomst in 't verschiet

     7   De reconstructie van een soort is vaak obscuur
          Vooral bij zo'n genetische anomalie
          Met zeer gefragmenteerd fossiel materiaal
          Maar in geval van Lucy is de theorie
          Al bijna rondgebreid tot een concreet verhaal
          Het sprookje van de gibbon die als 't zwarte schaap
          De strijd begint en triomfeert als wateraap.

     1  

          NOG VEEL EERDER

     6   We gaan nog verder terug, tot aan het Oud-Tertiair
          Er was een hoop tectonische activiteit
          Waardoor de watermassa's werden uitgebreid
          Of continenten zakten, dat is arbitrair
          (hoewel, dat dénk ik, maar ik ben ook geen expert)
          In elk geval: het zeepeil steeg, dat is een feit

     9   De Afar-driehoek ligt in Noordoost-Afrika
          En haar gebergte aan de kust heet Danakil
          Het water steeg en Afar werd een echte zee
          Waardoor het bergland tot een eilandrijk verviel
          Nu kunt u zeggen: 'Ach, ik zit daar niet zo mee'
          Maar in die bergen leefden vele soorten apen
          Die zaten wél behoorlijk in de ratsmodee
          Want op een eiland is het sappelen en schrapen
          Voor ruimte, voedsel, en verversend DNA

     3   Het is een gibbonachtige met kleine tandjes:
          Propliopithecus. U zegt misschien: 'Aha
          Is dat die aap die leefde op de kleine strandjes?'

     9   Dat wás 'm, en hij had daarmee enorm succes
          Hij at met name krabben, en gestorven vis
          Dat door de branding op de strandjes aan kwam spoelen
          Hij had van huis uit weinig op met natte his
          Maar ja, bij eb bleven er altijd grote poelen
          Ofwel lagunes over op het brede strand
          Waarin je heerlijk zeebanket kon zien krioelen
          Alleen, hoe kreeg je al dat lekkers aan de kant?
          En dus gaf hij zichzelf spelenderwijze les

     9   Hij woelde rond, waardoor het zand naar boven rees
          En daarmee schoten ook garnalen naar omhoog
          Die hij vervolgens met zijn hand trachtte te vangen
          Hij hield het daarbij echter nogal eens niet droog
          Bijvoorbeeld als hij met zijn voet ergens bleef hangen
          Of anders als hij iets te ver naar voren hing
          En zwemmersangst het nét verloor van het verlangen
          Naar verse vis, zodat hij kopje-onder ging
          Na generaties zakte de koudwatervrees...

          DRUK

     3   En dat was achteraf bezien precies op tijd
          De populatie gibbons groeide explosief
          Dus op het strand ontstond een felle voedselstrijd

     7   En deze druk met name, werkte selectief
          Omdat de apen die het beste konden zwemmen
          Hun jacht verplaatsten naar de branding van de zee
          Zij lieten zich in hun ontwikkeling niet remmen
          Dus zij bekwaamden zich gestaag in het metier
          Maar ook verbeterde hun aanleg zich genetisch
          En ach, dan neem je al dat water graag voor lief

     5   We zeiden al, het DNA werd structureel herzien
          Een leek denkt dan al snel in termen van cosmetisch
          Maar dat is dom, of op z'n zachtst gezegd nogal naïef
          U moet meer denken in de zin van energetisch-
          En fysiologisch-functionele termen bovendien.

     1  

      0   INTERMEZZO

          AQUATIC APE THEORY

     5   Haar naam was Morgan, maar van voren heette zij Elaine
          Elf jaar geleden publiceerde zij een theorie
          De wereld schrok verbijsterd op toen haar geschrift verscheen
          Sindsdien begooien de adepten en de sceptici
          Elkaar met slijk tot aan vandaag de dag (2001)

     8   Wij hebben met een doorsnee aap ontzettend veel gemeen
          Dat leren wij op school bij antropobiologie
          Een berggorilla kijkt vaak net zo uiïg als John Wayne
          Maar daarnaast weten we dat ook al sinds het Plioceen
          Er zeker sprake is van stijgende asymmetrie
          In seks, cultuur, religie, voetbal en anatomie
          Dat komt, wij zijn relicten van de wateraap en die
          Bewering staat dus in haar (op z'n Engels) A.A.T.

     2